वासिङ्टन, २२ साउन । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले दर्जनौं देशमा उच्च आयात करहरू लगाउन बिहीबार सुरु गर्नुभयो । यद्यपि उहाँका महिनौँको भन्सार धम्कीहरूको आर्थिक नतिजाले अमेरिकी अर्थतन्त्रका लागि दृश्यमान क्षति सिर्जना गर्न थालेको छ ।
मध्यरात पछि, ६० भन्दा बढी देश र युरोपलेली सङ्घ (इयु) का सामानहरू १० प्रतिशत वा सो भन्दा बढीको भन्सार दरको अधीनमा आए । इयु, जापान र दक्षिण कोरियाका उत्पादनहरूमा १५ प्रतिशत कर लगाइएको छ भने ताइवान, भियतनाम र बङ्गलादेशबाट आयातमा २० प्रतिशत कर लगाइएको छ ।
इयु, जापान र दक्षिण कोरियाले अमेरिकामा सयौं अर्ब डलर लगानी गर्ने पनि ट्रम्पले अपेक्षा गर्नुभएको छ । ‘मलाई लाग्छ यो वृद्धि अभूतपूर्व हुनेछ’, बुधबार दिउँसो ट्रम्पले भन्नुभयो,‘भन्सारमा सयौं अर्ब डलर उठाइरहेको छ ।’ तर उहाँले राजस्वका लागि निश्चित आँकडा दिन सक्नुभएन ।
‘भन्सार दरहरूका सन्दर्भमा हामीलाई अन्तिम सङ्ख्या के हो भन्ने पनि थाहा छैन’, उहाँले भन्नुभयो । अनिश्चितताका बावजुद, ट्रम्प प्रशासन उहाँका व्यापक भन्सारहरूको सुरुआतले विश्वको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्रको बाटोका बारेमा स्पष्टता प्रदान गर्नेछ भन्नेमा विश्वस्त छ ।
अब कम्पनीहरूले अमेरिका कुन दिशामा जाँदैछ भन्ने बुझेपछि, उनीहरूले नयाँ लगानीहरू बढाउन र रोजगारी सुरु गर्न सक्छन् जसले अमेरिकी अर्थतन्त्रलाई उत्पादन शक्तिका रूपमा पुनः सन्तुलन गर्न सक्छ भन्ने प्रशासनले विश्वास गरेको छ । तर अहिलेसम्म, कम्पनीहरू र उपभोक्ताहरू दुवैले नयाँ करहरूको प्रभावका लागि तयारी गरिरहेका बेला अमेरिकामा स्वयं–निर्मित घाउहरूका सङ्केतहरू छन् ।
आँकडाले देखाएको कुरा भनेको अमेरिकी अर्थतन्त्र हो जुन अप्रिलमा ट्रम्पको भन्सारको प्रारम्भिक रोलआउटसँग परिवर्तन भयो । यो यस्तो घटना हो जसले बजार नाटक, वार्ता अवधि र बिहीबार आफ्ना विश्वव्यापी भन्सारहरू सुरु गर्ने ट्रम्पको अन्तिम निर्णयलाई निम्त्यायो ।
रोजगारी रोकिन थालेको, मुद्रास्फीतिको दबाब माथि उठेको र प्रमुख बजारहरूमा घरको मूल्य अप्रिलपछि गिरावट हुन थालेको आर्थिक रिपोर्टहरूले देखाएको डायनामिक इकोनोमिक स्ट्राटेजीका सिइओ जोन सिल्भियाले बताउनुभयो ।
‘कम उत्पादक अर्थतन्त्रका लागि कम कामदार चाहिन्छ’, सिल्भियाले एक विश्लेषण नोटमा भन्नुभयो,‘तर त्यहाँ अझ धेरै छ, उच्च भन्सार मूल्यहरूले कामदारहरूको वास्तविक ज्याला कम गर्दछ । अर्थतन्त्र कम उत्पादक भएको छ र कम्पनीहरूले पहिले जस्तै वास्तविक ज्याला तिर्न सक्दैनन् । कार्यको परिणाम हुन्छ ।’
तैपनि, भन्सारहरूको अन्तिम परिवर्तनहरू अज्ञात छन् र वर्षौंमा नभई महिनौँमा खेल्न सक्छ । धेरै अर्थशास्त्रीहरू अमेरिकी अर्थतन्त्र तुरुन्तै पतन हुनुको सट्टा बिस्तारै क्षय हुने जोखिमा रहेको बताउँछन् । ‘हामी सबै चाहन्छौँ कि यो टेलिभिजनका लागि बनाइएको जहाँ यो विस्फोट हो–यो त्यस्तो होइन’, जर्जटाउन विश्वविद्यालयका प्रोफेसर ब्राड जेन्सनले भन्नुभयो,‘यो गियरहरूमा राम्रो बालुवा हुनेछ र चीजहरूलाई सुस्त बनाउनेछ ।’
ट्रम्पले निरन्तर व्यापार घाटा कम गर्ने तरिकाका रूपमा भन्सार शुल्कलाई बढावा दिनुभएको छ । तर आयातकर्ताहरूले कर लागु हुनुअघि नै थप सामानहरू आयात गरेर करबाट बच्न खोजे । नतिजाका रूपमा, वर्षको पहिलो छ महिनामा पाँच खर्ब ८२ अर्ब ७० करोड डलर व्यापार असन्तुलन सन् २०२४ को तुलनामा ३८ प्रतिशत बढी थियो ।
गत वर्षको तुलनामा कुल निर्माण खर्च दुई दशमलव नौ प्रतिशतले घटेको छ र ट्रम्पले प्रतिज्ञा गरेका कारखाना रोजगारीहरू अहिलेसम्म रोजगारी हानिमा परिणत भएको छ । बिहीबारसम्मको नेतृत्वले ट्रम्पको भन्सारहरूको अव्यवस्थित प्रकृतिलाई फिट गर्दछ, जुन विभिन्न रूपमा रोल आउट गरिएको छ, पछि हटेको छ, ढिलाइ भएको छ, बढेको छ, पत्रद्वारा लगाइएको छ र उन्मादपूर्वक पुनः सम्झौता गरिएको छ ।
प्रक्रिया यति अस्तव्यस्त भएको छ कि मुख्य व्यापारिक साझेदारहरूका अधिकारीहरू हप्ताको सुरुआतमा भन्सारहरू बिहीबार वा शुक्रबार सुरु हुन्छ कि भनेर अस्पष्ट थिए । अगस्ट १ देखि भन्सारहरूको सुरुआतलाई ढिलाइ गर्ने जुलाई ३१ को आदेशको भाषाले उच्च कर दरहरू सात दिनमा सुरु हुनेछ भनेको छ ।
बुधबार बिहान ह्वाइट हाउस राष्ट्रिय आर्थिक परिषद्का निर्देशक केभिन ह्यासेटलाई नयाँ करहरू बिहीबार मध्यरातमा सुरु भयो कि भनेर सोधिएको थियो र उहाँले पत्रकारहरूले अमेरिकी व्यापार प्रतिनिधिको कार्यालयमा जाँच गर्नुपर्ने बताउनुभयो ।
गत बुधबार राष्ट्रपति ट्रम्पले रुसबाट आयात गरिने तेलमा २५ प्रतिशत अतिरिक्त कर लगाउने घोषणा गर्नुभएको थियो, जसको कुल आयात कर ५० प्रतिशत पुगेको थियो । भारतीय निर्यातकर्ताहरूको शीर्ष संस्थाले बिहीबार पछिल्लो अमेरिकी भन्सारले अमेरिकामा देशको बाहिरी ढुवानीको लगभग ५५ प्रतिशतलाई असर गर्ने र निर्यातकर्ताहरूलाई उनीहरूका लामो समयका ग्राहकहरू गुमाउन बाध्य पार्ने बताएको छ ।
‘यो अचानक बढेको लागतलाई अवशोषित गर्नु व्यावहारिक छैन । मार्जिन पहिले नै पातलो छ’, भारतीय निर्यात सङ्गठन महासङ्घका अध्यक्ष एससी रल्हनले एक विज्ञप्तिमा भन्नुभयो । औषधि उत्पादनहरूमा आयात कर अझै आउँदैछ र ट्रम्पले कम्प्युटर चिपहरूमा एक सय प्रतिशत भन्सार घोषणा गर्नुभयो ।
यसले अमेरिकी अर्थतन्त्रलाई प्रभावको पर्खाइमा निलम्बित एनिमेसनको ठाउँमा छोड्न सक्छ । राष्ट्रपतिले भन्सार शुल्क लगाउन आर्थिक आपतकाल घोषणा गर्न सन् १९७७ को कानूनको प्रयोग पनि चुनौतीमा छ । न्यायाधीशहरूले अमेरिकी अपील अदालतमा गत हप्ताको सुनुवाइबाट आसन्न निर्णयले ट्रम्पले आफ्नो अधिकार नाघ्नुभयो भने उहाँलाई अन्य कानूनी औचित्यहरू खोज्न बाध्य पार्न सक्ने बताएका छन् ।
ट्रम्पसँग आफ्नो पहिलो कार्यकालमा काम गरेका मानिसहरू अर्थतन्त्रका सबै कुरा सहजै चल्नेछ भन्नेमा शङ्का गर्दछन् । ट्रम्पका आलोचकका रूपमा देखा पर्नुभएका पूर्व रिपब्लिकन हाउस स्पिकर पल रयानले यस्तो शङ्का व्यक्त गर्नुभएको छ ।
‘राष्ट्रपतिले आफ्ना सनक, आफ्ना विचारहरूका आधारमा भन्सारहरू बढाउन चाहनुबाहेक यसका लागि कुनै प्रकारको तर्क छैन’, रयानले बुधबार सिएनबिसीलाई भन्नुभयो,‘मलाई लाग्छ अचम्मलाग्दो पानी अगाडि छ किनकि मलाई लाग्छ उनीहरूले केही कानूनी चुनौती सामना गर्नुपर्नेछ ।’
तैपनि, हालैको भन्सार नाटकको समयमा सेयर बजार बलियो रहेको छ । एसएन्डपी ५०० सूचकाङ्क अप्रिलको न्यूनतम स्तरबाट २५ प्रतिशतभन्दा बढी बढेको छ । बजारको पुनरुत्थान र जुलाई ४ मा कानूनमा हस्ताक्षर गरिएका ट्रम्पका कर र खर्च उपायहरूमा आयकर कटौतीले ह्वाइट हाउसलाई आगामी महिनाहरूमा आर्थिक वृद्धि तीव्र हुने विश्वास दिएको छ ।
अहिलेसम्म, ट्रम्प अझै पनि आर्थिक उछालको पूर्वानुमान गर्नुहुन्छ । यद्यपि बाँकी विश्व र अमेरिकी मतदाताहरू चिन्तित भएर पर्खिरहेका छन् । ‘त्यहाँ एक व्यक्ति हुनुहुन्छ जो उहाँले सिर्जना गरिरहेको अनिश्चितताको बारेमा लापरवाह हुन सक्नुहुन्छ र त्यो डोनाल्ड ट्रम्प हुनुहुन्छ’, बाइडेन ह्वाइट हाउसमा श्रम नीतिमा काम गर्ने द सेन्चुरी फाउन्डेसनका वरिष्ठ फेलो रेचेल वेस्टले भन्नुभयो,‘बाँकी अमेरिकीहरूले त्यो अनिश्चितताको मूल्य पहिले नै तिरिरहेका छन् ।’
प्रतिक्रिया